بررسی تعامل گردش جو و پوشش سطح زمین منطقه خاورمیانه در ایجاد توفان های گرد و غبار غرب و جنوب غرب ایران

پدیده گرد و غبار یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی منطقه خاورمیانه به ویژه در سال های اخیر بوده است به همین علت مطالعه و بررسی جنبه های مختلف آن، زمینه تحقیقات بسیاری از پژوهشهای اخیر قرار گرفته است. تحقیق حاضر نیز به منظور بررسی سازوکارهای کنش متقابل شرایط سطح زمین و گردش جو منطقه در تشکیل و گسترش توفان های گرد و غبار سال های 2003 تا 2009 میلادی (1382 - 1388) خاورمیانه به روش تحلیل سینوپتیکی انجام گرفته که از داده های جوی مانند فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه های مداری – نصف النهاری باد- امگا و رطوبت خاک از داده های دوباره واکاوی شده مرکز ملی پیش بینی های محیطی از مرکز تشخیص اقلیمی و نقشه پوشش سطح زمین در مدل(regcm) و نقشه خاک منطقه خاورمیانه و تصاویر مادیس استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که فراوانی وقوع توفان های گرد و غبار از سال 2006 به بعد یک روند افزایشی داشته است و این افزایش بیشتر در توفان های با منشاء سوریه و عراق مشاهده می شود. شرایط گردش جو ایجاد کننده توفان های گردوغبار، وجود ناپایداری سطح زمین برروی اراضی خشک و بیابانی با خاک های لومی و یرموسول است که با گردش چرخندی در سطح و لایه های زیرین جو و کم ارتفاع و ناوه در سطوح میانی و بالایی وردسپهر همراه بوده، که این مهمترین الگوی تشکیل توفان گرد و غبار در منطقه بوده که گرد و غبار نیز در دامنه ناوه به سمت شرق (ایران) حرکت کرده اند.